Key2Singing
2022 – 2023 Venezia

2022 – 2023 Venezia

Het project Venezia geeft een muzikale inkijk in de ontwikkeling van het madrigaal en de meerkorigheid in het cultureel rijke Venetië van 1545 tot 1640 : van renaissance naar barok.

Programmering

Adriaen Willaert (1490 – 1562)

Vecchie letrose, villanella alla napolitana à 4
uit Canzone villanesche alla napolitana (1545)

O socii durate (tekst uit Vergilius’ Aeneas)
uit Di Cipriano de Rore Il quinto libro di madrigali a cinque voci insieme alcuni de diversi autori, 1566

Andrea Gabrieli (1533 – 1585)

Sassi, palae, sabbion del adrian lio, Sopra la morte d‘Adriano à 5
uit Il primo libro delle Greghesche, Venezia 1564

O magnum mysterium (due cori)
uit Symphoniae Sacrae liber secundus, Venezia 1615

Maria magdalene, madrigale spirituale à 4

Angel dal terzo ciel à 5

Cipriano de Rore (ca. 1515 – 1565)

Anchor che col partire, madrigaal à 4
uit Primo libro di madrigali a quatro voci di Perissone Cambio con alcuni di Cipriano Rore novamente composti et posti in luce, 1547

O sonno, madrigaal à 4
uit Il secondo libro de madrigali a quatro voci

Giovanni Gabrieli (ca. 1555 – 1612)

Beata es, virgo Maria à 6
uit Sacrae Symphoniae, liber 1,1597

Magnificat à 14 (tre cori)
uit Symphoniae Sacrae liber secundus, Venezia 1615

Jubilate Deo à 8
uit Promptuarium musicum, Pars Tertia, 1613

Giovanni Bassano (ca.1561 – 1617)

Hodie Christus natus est (due cori)
uit Concerti Ecclesiastici […] Venezia, Vincenti 1599

Deus qui beatum Marcum

Claudio Monteverdi (1567 – 1643)

Confitebor terzo alla francese à 5
uit Selva morale e spirituale (1640-41)

Toelichting – muziek

In de 16e eeuw kwamen de beste kunstenaars samen in Venetië. De grondslag voor de befaamde Venetiaanse school werd gelegd. Deze school heeft een grote invloed gehad op de vroege barokmuziek in heel Europa. De schitterende, rijk geschakeerde en verrassende muziek uit die tijd wordt in dit project diepgravend bestudeerd. Verderop vind je links naar muziekvoorbeelden en wordt een toelichting op de muziek gegeven.

Kunstenaars uit heel Europa reisden naar de stad om er te werken en te studeren. In dit project leggen wij ons toe op composities die ontstonden rondom de San Marco van componisten die een functie bekleedden aan de San Marco, als maestro di capella, organist, of zinkenist. Het gaat om madrigalen en motetten van Willaert, De Rore, Andrea Gabrieli en Giovanni Gabrieli. Deze vier componisten volgden elkaar op in de tijd en hebben allen een aanstelling aan de San Marco te Venetië gehad. Aan de hand van hun muziek is de ontwikkeling van het madrigaal en van de meerkorigheid te volgen. Deze musici waren in hun tijd zeer vooraanstaand en invloedrijk.

Toelichting op de componisten en hun muziek

Adriaan Willaert

Uit het Vlaamse Rumbeke werkte vanaf 1527 tot aan zijn
dood in 1562 als kapelmeester in de San Marco. Met hem begon de Venetiaanse school, die grote invloed had op de vroege barokmuziek. De San Marco
vereiste met zijn grote akoestiek een nieuwe manier componeren. Willaert introduceerde mede daarom dubbelkorigheid in zijn muziek. Zijn werk typeert zich door de versmelting van Italiaanse en Vlaamse polyfonie. Hier een mooi, opzwepend voorbeeld: Vecchie Letrose (villanella).

Cipriano de Rore

Afkomstig uit Ronse in Vlaanderen, volgde Willaert in 1563 op als
kapelmeester in de San Marco. Het is bekend dat hij nauwe banden onderhield met zijn
voorganger. De Rore’s hoogstaande compositietechniek en stilistische verwantschap met Willaert
maken een vroege connectie met Venetië plausibel. De Rore heeft bijna al zijn werken in deze stad uitgegeven. Hij werd vooral bekend om zijn madrigalen. Hier een voorbeeld:
O sonno

Andrea de Cannaregio Gabrieli

…was eerst een leerling, later ook een zanger van Willaert in de San
Marco. Vanaf 1566 was hij tweede organist bij de San Marco, van 1585-1586 eerste. Hij was
tussen 1562 en 1565 in Duitsland en werkte in München samen met Orlandus Lassus. Net als Willaert schreef hij veel muziek voor de San Marco. Van zijn hand zijn meer dan 100 motetten en madrigalen bewaard gebleven. Hier een link naar Sancta et immaculata uit Sacrae Cantiones (1565).

Giovanni Gabrieli

Andrea Gabrieli was oom en leraar van deze vierde componist: de grootste Venetiaanse componist uit de late Renaissance. Giovanni Gabrieli ontwikkelde een bijzondere meerkorige techniek, de cori spezzati, waaraan zijn naam tot op heden is verbonden.
Met deze techniek wordt een bijzonder stereo effect bereikt. Deze stijl vindt zijn oorsprong in de werken van Willaert. Giovanni Gabrieli’s werk is van grote invloed geweest op de vroege Duitse barok. Daarbij was Heinrich Schütz zijn meest roemrijke leerling. Hier een link naar een mooie opname O Magnum mysterium (1587) met koperblazers.

Doorverwijzingen naar muziek van de componisten Willaert, De Rore, Gabrieli en Gabrieli.
● Van Adriaan Willaert: “Vecchie Letrose
● Van Cipriano de Rore: “O Sonno
● Van Andrea de Cannaregio Gabrieli “Sancta et immaculata” uit Sacrae Cantiones
● Van Giovanni Gabrieli “O Magnum mysterium” (1587) met koperblazers